Yüksek IQ Seviyesi İle Bağıntılı Özellikler

Modern psikolojinin en önemli araştırma alanlarından birisi zeka araştırmalarıdır. Zeka seviyesini belirleyen genetik, beslenme ve eğitim gibi çeşitli etkenler vardır. Bu yazımda zekayla ilgili araştırmalara dayanarak zekanın korelasyon halinde bulunduğu özelliklerin derlemesini sunacağım. Yazıda büyük oranda yararlanacağım kaynak Stuart Ritchie’nin “Intelligence: All That Matters” kitabı olacak. Yazıda, zeka araştırmalarının güvenilir olduğunu varsayacağım –ki öyleler-.

İlk korelasyonumuz zeka ve sınav notları arasında. Psikolog Ian Deary 70.000+ 11 yaşında öğrenciye IQ testi yapmış ve onların verilerini toplamış. Bu verileri öğrenciler 16 yaşına geldiklerinde İngiltere ve Galler’deki girdikleri sınavdaki başarılarıyla karşılaştırmış. Sonuçlar 0.81 oranında bir pozitif korelasyon olduğunu göstermiş. (Korelasyon oranı -1 ile +1 arasındadır. -1 maksimum negatif korelasyon iken +1 maksimum pozitif korelasyondur. Bu durumda 0.81 epey yüksek bir korelasyon olduğunu gösteriyor.) (Deary, Strand et al. 2007) Türkiye’de her ne kadar bu konuda kapsamlı bir araştırma yapılmamış olsa da sınavlarda test edilen okuduğunu anlama, matematiksel problemleri analiz etme ve çözüme ulaştırma, 3 boyutlu algı gibi yeteneklerin IQ ile bağıntılı olduğunu bildiğimizden aynı sonuçların çıkacağını tahmin edebiliriz.

İkinci korelasyonumuz zeka ve sosyal sınıf arasında. Zeki insanlar daha yüksek sosyal sınıflara girme eğilimindeler. Korelasyon oranı 0.30-0.50 arasında değişiyor. (Strenze 2007) Burada sosyal sınıf ve zekanın birbirinden ayrılamaz olduğu ve yüksek IQ’nun halihazırda yüksek sosyal sınıfa sahip olan insanlarda olduğu iddia edilebilir. Bu konuda da araştırmalar yapılmış. Çocukların doğdukları sosyal sınıf ve IQ değerleri kaydedilmiş ve ulaştıkları sosyal sınıflar ile karşılaştırılmış. Sonuç olarak sosyal sınıfın kişilerin zeka seviyesini belirlediği gibi IQ’nun da kişilerin sosyal sınıfını belirlediği gözlemlenmiş. (Deary, Taylor et al. 2005)

Üçüncü korelasyonumuz zeka ve sağlık seviyesi arasında. Yapılan bir araştırma daha zeki olan insanların daha fazla egzersiz yaptığı, daha iyi bir diyete sahip olduğu ve daha az sigara içtiğini göstermiş. (Gottfredson 2004)

Dördüncü korelasyonumuz zeka ve ölüm oranı arasında. Yapılan bir araştırma çocuklukta 15 IQ daha yüksek olanların ilerleyen yıllarda ölüm oranlarının düşük olanlara göre %24 daha düşük olduğunu göstermiş. (Calvin, Deary et al. 2011) Bu konudaki başka bir araştırmada İsveç’te bir milyon kişinin IQ testleri ölçülmüş ve ilerleyen 20 yıldaki ölüm oranları karşılaştırılmış. Sonuçlar çok bariz bir şekilde IQ seviyesinin artışının ölüm oranını azalttığını göstermiş. IQ seviyeleri 1’den 9’a kadar sıralandığında (1 en düşük) 1 seviyesinde olanların ölüm risklerinin 9’lara göre 3 kat daha fazla olduğu gözlemlenmiş. (Der, Batty et al. 2009) BKZ: Tablo1 Ayrıca IQ ve ölüm oranlarının özeti niteliğindeki tablo için BKZ: Tablo2

 

Tablo1

Tablo2

Beşinci korelasyonumuz IQ ile sanat başarısı arasında. İsveç’te 10500 tane ikizin yer aldığı bir araştırmada IQ ile ritimleri, tonları ve perdeleri ayırt etme arasında 0.23 ile 0.42 arasında oranla bir bağıntı olduğu gözlemlenmiş. (Mosing, Pedersen et al. 2014) Başka araştırmalar yüksek zeka seviyesi ile sahip olunan patent ve sanat ödülleri arasında bağıntı olduğunu göstermiş. (Wai, Lubinski et al. 2005)

Altıncı korelasyonumuz zeka ile liberalizme eğilim arasında. Araştırmalar zeka seviyesi arttıkça ırkçılığın, cinsiyetçiliğin, aile ve devletin uyguladığı baskıcı politikaları kabul etme eğiliminin azaldığını göstermiş. Yani zeka ve sosyal açıdan liberal olma arasında 0.45 oranla pozitif bir korelasyon var gibi görünüyor. (Deary, Batty et al. 2008) Başka bir araştırma da zeka ile hem ekonomik hem de sosyal liberalizme eğilimin korelasyon halinde olduğunu göstermiş. (Carl 2014)

Yedinci korelasyonumuz zeka ile dindarlık arasında. Yapılan bir meta-analize göre araştırmalar zeka seviyesi arttıkça dindarlığa eğilimin azaldığını göstermiş. Dindarlık ile zeka arasındaki korelasyon 0.25 oranla zayıf olmakla beraber köktendincilik ile zeka arasındaki negatif bağıntının daha liberal ve spirütüel olanlara kıyasla daha yüksek olduğu gözlemlenmiş. (Zuckerman, Silberman et al. 2013)

Sekizinci korelasyonumuz IQ ile mutluluk seviyesi arasında. Araştırmalar "Aptallık mutluluktur." klişesinin gerçeği yansıtmadığını göstermiş. Zeka ile mutluluk arasında pozitif korelasyon var gibi duruyor. Bunun sağlık ve sosyoekonomik seviyedeki yükseklikle bağlantılı olduğu gözlemlenmiş. (Ali, Ambler et al. 2013)

Dokuzuncu ve listedeki tek zekayla bağlantılı olumsuz korelasyon miyopluk. Araştırmalar, zeki insanların gözlük kullanmaya daha eğilimli olduğunu göstermiş. Teorilerden birisi bunun sebebinin zeki insanların kitap okumaya daha eğilimli olması olduğunu söylüyor.    

Son olarak da ortada insanların olduğunu düşündüğü fakat olmayan bir korelasyon var: Sosyallik. İnsanlardaki genel algı zeki insanların asosyalliğe daha eğilimli olduğudur. Araştırmalar zeka ile dışadönüklük ve uyumluluk arasında neredeyse hiç korelasyon olmadığını göstermiş. (Wolf and Ackerman 2005)

 

KAYNAKÇA

Ali, A., G. Ambler, A. Strydom, D. Rai, C. Cooper, S. McManus, S. Weich, H. Meltzer, S. Dein and A. Hassiotis (2013). "The relationship between happiness and intelligent quotient: the contribution of socio-economic and clinical factors." Psychol Med 43(6): 1303-1312.

Calvin, C. M., I. J. Deary, C. Fenton, B. A. Roberts, G. Der, N. Leckenby and G. D. Batty (2011). "Intelligence in youth and all-cause-mortality: systematic review with meta-analysis." Int J Epidemiol 40(3): 626-644.

Carl, N. (2014). "Verbal intelligence is correlated with socially and economically liberal beliefs." Intelligence 44: 142–148.

Deary, I., S. Strand, P. Smith and C. Fernandes (2007). "Intelligence and Educational Achievement." Intelligence 35: 13-21.

Deary, I., M. Taylor, C. Hart, V. Wilson, G. Davey Smith, D. Blane and J. Starr (2005). "Intergenerational Social Mobility and Mid-Life Status Attainment: Influences of Childhood Intelligence, Childhood Social Factors, and Education." Intelligence 33.

Deary, I. J., G. D. Batty and C. R. Gale (2008). "Bright children become enlightened adults." Psychol Sci 19(1): 1-6.

Der, G., G. D. Batty and I. J. Deary (2009). "The association between IQ in adolescence and a range of health outcomes at 40 in the 1979 US National Longitudinal Study of Youth." Intelligence 37(6): 573-580.

Gottfredson, L. (2004). "Intelligence: Is It the Epidemiologists' Elusive "Fundamental Cause" of Social Class Inequalities in Health?" Journal of personality and social psychology 86: 174-199.

Mosing, M. A., N. L. Pedersen, G. Madison and F. Ullén (2014). "Genetic Pleiotropy Explains Associations between Musical Auditory Discrimination and Intelligence." PLOS ONE 9(11): e113874.

Strenze, T. (2007). "Intelligence and Socioeconomic Success: A Meta-Analytic Review of Longitudinal Research." Intelligence 35: 401-426.

Wai, J., D. Lubinski and C. P. Benbow (2005). "Creativity and Occupational Accomplishments Among Intellectually Precocious Youths: An Age 13 to Age 33 Longitudinal Study." Journal of Educational Psychology 97(3): 484-492.

Wolf, M. and P. Ackerman (2005). "Extraversion and intelligence: A meta-analytic investigation." Personality and Individual Differences 39: 531-542.

Zuckerman, M., J. Silberman and J. A. Hall (2013). "The relation between intelligence and religiosity: a meta-analysis and some proposed explanations." Pers Soc Psychol Rev 17(4): 325-354.